ਅੱਜ ਕਲ੍ਹ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਬਦਲਾਅ ਦਿੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਹੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਬਾਝੋਂ ਅਣਕਿਆਸੇ ਕਾਰਨ ਬੇਕਾਬੂ ਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸਹਾਰੇ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਕਸਦ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਸਕਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਣ।
ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਮਿਲਦਾ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਔਖੇ ਰਾਹਾਂ ‘ਤੇ ਚਲ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ ਅਸੰਗਤਤਾ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਮਾਜਿਕ ਮੀਡੀਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੜਬੜ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰਤਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੰਸਾਰਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ਅਤੇ ਅਸਮਰੱਥਤਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਰਾਹਾਂ ‘ਤੇ ਖਿੱਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਕਈ ਵਾਰ, ਮਾਤ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਾਹਨੁਮਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਸਮਰੱਥਤਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਗਲਤ ਸੰਗਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਖੱਡੇ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਕਦਮ ਉਠਾਉਣ। ਇਸ ਲਈ, ਜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਰਾਹਦਾਰੀ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਲਈ ਉਮੰਗ ਨਾਲ ਉਤਸ਼ਾਹ ਭਰਪੂਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਈਡੈਂਸ ਅਤੇ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ :
ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਹੀ ਕਰੀਅਰ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਲਪਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਾਭ-ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹੀ ਅਤੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਕੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਖੂਬੀਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਨਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਤਮ-ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਦੇ ਜਰੀਏ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਝ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਉਮੀਦ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ।
ਗਾਈਡੈਂਸ ਅਤੇ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਬੰਧੀ ਪੇਸ਼ ਆ ਰਹੀਆਂ ਕੁੱਝ ਚਣੌਤੀਆਂ:
ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਆਰੀ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਗਾਈਡੈਂਸ ਅਧਿਆਪਕ, ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੂਚਨਾ, ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਸੈਸ਼ਨ, ਜਾਂ ਸਹੀ ਮੂਲਾਂਕਣ ਟੂਲਸ।
ਕੁੱਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਾਰਗਰਤਾ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰੇਲੂ ਮਾਹੌਲ ਜਾਂ ਮਾਲੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਕਰਕੇ ਸੁਝਾਅ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਸਹੀ ਫੈਸਲੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ।
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਜਿਵੇਂ ਡਰ, ਸੰਕੋਚ, ਜਾਂ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਨਫ੍ਰਾਸਟਰੱਕਚਰ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਰਿਸੋਰਸਜ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਲਪਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਲਾਭ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ, ਤਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਫਲਦਾਇਕ ਬਣਾਉਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਚਣੌਤੀਆਂ ਸਾਰਥਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਉਚਿਤ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ
ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਤਰਜੀਹੀ ਫੰਡਿੰਗ ਅਤੇ ਸਾਧਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਔਨਲਾਈਨ ਰਿਸੋਰਸਜ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਟੂਲਸ ਦੀ ਪ੍ਰਦਾਨਗੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਕੇ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਣਾਉਣਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਕੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਧੇਗੀ।
ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਮਾਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਮਾਲੀ ਦੋਸ਼ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਫੰਡ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਕਾਊਂਸਲਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦੇਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਡਰ ਅਤੇ ਸੰਕੋਚਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਸਕਣ ਅਤੇ ਸਹੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈ ਸਕਣ।
ਇਨਫ੍ਰਾਸਟਰੱਕਚਰ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਸਰਵਿਸਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟਰੱਕਚਰ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟਰੱਕਚਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਫੰਡਿੰਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਵਾਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਜਰੀਏ ਅਧਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਕੂਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੈਰੈਂਟ ਮੀਟਿੰਗਜ਼ ਅਤੇ ਇਨਫੋਰਮੈਟਿਵ ਸੈਸ਼ਨਜ਼ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਨੁਕਤਿਆਂ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇ ਕੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਗਾਈਡੈਂਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗਾਈਡੈਂਸ ਕਾਊਂਸਲਰ (ਸੈ.ਸਿੱ.) ਰੂਪਨਗਰ।
ਮੋਬਾਈਲ: 9855613410
Ropar Google News
Study Material
