Lavender Workshop Became a New Learning Hub for Rupnagar

Excellent participation of Rupnagar team in three-day Lavender workshop organized by Punjab State Council for Science and Technology

ਪੰਜਾਬ ਸਟੇਟ ਕੌਂਸਲ ਫਾਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਜੰਮੂ ਦੇ ਬਦਰਵਾਹ ਵਿਖੇ ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ਾ ਲਵੈਂਡਰ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫਸਰ ਸ੍ਰੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਲ ਜੀ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੂਪਨਗਰ ਦੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਟੀਮ ਨੇ ਇਸ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗ ਲਿਆ।

ਇਸ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਸੁਖਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਬਿਜ਼ਨਸ ਬਲਾਸਟਰ ਦੇ ਨੋਡਲ ਇੰਚਾਰਜ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ, ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦਰਕਾਂਤ ਅਤੇ ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਹ ਟੀਮ ਲਵੈਂਡਰ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਡਕਟਾਂ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਬਣ, ਤੇਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਰੋਮਾ ਉਤਪਾਦਾਂ—ਦੀ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬਦਰਵਾਹ ਦੇ ਖਾਸ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਈ।

ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੌਰਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਿਆਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲਵੈਂਡਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਬਦਰਵਾਹ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਰਵਾਇਤੀ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਤੱਕ ਵਧੀ ਹੈ। ਲਵੈਂਡਰ ਖੇਤੀ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਨਾ ਹੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਦੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਖੇਤਾਂ ਤੋਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਅਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਖੇਤੀ ਮਾਡਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰੀ ਹੈ।

ਸੁਖਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲਵੈਂਡਰ ਖੇਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਤੇ ਰੂਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇਸ ਦੇ ਅਪਨਾਵ ਦੇ ਲਈ ਮਾਕੂਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮਦਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਮਿਲ ਸਕਣ।

ਬਿਜ਼ਨਸ ਬਲਾਸਟਰ ਦੇ ਨੋਡਲ ਇੰਚਾਰਜ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਵੈਂਡਰ ਅਧਾਰਤ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਕਾਰਜ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਦਯਮਿਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਵੀ ਕਰੇਗਾ।

ਰੂਪਨਗਰ ਦੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਟੀਮ ਅਤੇ ਬਿਜ਼ਨਸ ਬਲਾਸਟਰ ਟੀਮ ਨੇ ਮਿਲਕੇ ਲਵੈਂਡਰ ਖੇਤੀ ਦੇ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਭਾਲ, ਉਦਯਮਿਤਾ ਅਤੇ ਸਵਾਲੰਭਣ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।

For continuous updates on educational activities and official news from District Ropar, visit